Bệnh Viêm Phế Quản

Thuốc corticoid dạng xịt trong điều trị viêm mũi, xoang.

Thuốc corticoid thuộc nhóm thuốc chống viêm steroid, có thể được sử dụng cả hai đường là tiêm và uống trong các bệnh lý của tai mũi họng. Nếu dùng đúng, thuốc cho hiệu quả tốt và hạn chế được những tác dụng không mong muốn của thuốc gây ra...

Do hiệu quả chống viêm, làm giảm triệu chứng rất tốt và nhanh chóng nên điều nguy hiểm là bệnh nhân thường tự mách nhau điều trị hoặc sau khi đi khám một lần thấy khỏi, họ lại tự tìm mua thuốc đó hoặc thậm chí photo đơn để đưa cho người khác có triệu chứng giống mình và sử dụng kéo dài, thường xuyên với mong muốn không bao giờ bị lại - cho đến khi xảy ra các biến chứng của thuốc, nhất là tổn thương tuyến thượng thận gây sạm da, giữ nước, teo cơ... mới quay trở lại bệnh viện.

Với phụ nữ có thai và cho con bú, phải sử dụng corticoid cẩn trọng, chỉ dùng khi thật sự cần như viêm xoang có biến chứng viêm phế quản, viêm thanh quản phù nề hạ thanh môn. Người bệnh có tiền sử quá mẫn với thành phần của thuốc, những người đang nhiễm nấm, siêu vi đường hô hấp dưới, đặc biệt là lao phổi. Với các thuốc chống viêm có coricoid dạng nhỏ như polydexa, collydexa... được chỉ định cho dùng dưới 7 ngày.

Do liệu trình điều trị viêm mũi xoang dị ứng cần kéo dài nên thuốc chống viêm có corticoid dạng xịt được bào chế dưới dạng phun sương (budenase - thành phần chính là budesonide), chỉ hấp thu tối đa vào máu là 2%, có thể được sử dụng với thời gian kéo dài nhưng phải có sự theo dõi chặt chẽ và hiệu chỉnh liều sử dụng theo tiến triển hoặc suy thoái bệnh của các thầy thuốc chuyên khoa đến khi mũi xoang trở lại bình thường để tránh tình trạng quen thuốc do điều trị dở dang và kết quả là không khỏi được bệnh. Thuốc dạng này thường có chỉ định cho bệnh nhân trên 6 tuổi, tuy nhiên một vài trường hợp đặc biệt có sự theo dõi biến chuyển của niêm mạc mũi thường xuyên có thể dùng được cho bệnh nhi trên 1 tuổi.

Thuốc corticoid điều trị tại chỗ trong các bệnh viêm mũi dị ứng không quanh năm và viêm mũi dị ứng theo mùa. Điều trị polyp mũi, dự phòng tái phát sau phẫu thuật nội soi mũi xoang có polyp mũi. Tuy nhiên, thuốc cũng đem lại những tác dụng không mong muốn như kích ứng họng nhẹ, ho hay khàn giọng. Nhiễm nấm Candida vùng miệng họng, thậm chí co thắt phế quản nếu bệnh nhân bị phản ứng với thuốc. Tuy chúng chỉ được hấp thu vào máu khoảng 2% nhưng nếu không được điều trị đúng cách cũng sẽ gây một số biến chứng của corticoid nói chung, nhất là trẻ em dưới 2 tuổi như không kích thích vỏ thượng thận tiết hormon làm tuyến vỏ thượng thận bị teo, gây hội chứng biến dưỡng hậu quả từ việc tăng giữ muối, nước gây hiện tượng béo giả, ứ đọng mỡ ở một số bộ phận như mặt, gây tăng đường huyết - nguy cơ của đái tháo đường, bên cạnh đó làm tăng huyết áp, giảm kali máu kết hợp rối loạn cân bằng muối - nước gây nhiều bất lợi cho người bị bệnh tim mạch, người glucom...

Ngoài ra, chúng còn làm rối loạn quá trình tái tạo xương, biến dưỡng cơ dẫn đến loãng xương và teo cơ. Giảm sức đề kháng chung của cơ thể nên rất dễ bị nhiễm trùng, nhiễm nấm, đặc biệt là ở hệ thống mũi xoang. Một số trường hợp xuất hiện rối loạn kinh nguyệt hoặc chảy máu mũi.

Vì thế khi bị các bệnh lý về tai mũi họng, không nên tự ý dùng nhóm thuốc này để tránh những tai biến gây ra, vì những tác động có hại của loại thuốc này đến cơ thể thường nặng nề và khó điều trị.

ThS. Phạm Bích Đào